Handboek voor onderzoeksjournalisten
Hoe onderzoek je een vermoeden?
Hoe verwerk je een berg droge feiten tot een overtuigend verhaal?
Het officiële handboek van de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten behandelt de internationaal vermaarde Story-Based Inquiry methode: een snelle en effectieve manier om journalistiek onderzoek te organiseren en uit te voeren. Daaromheen bespreken de auteurs de sociale, psychologische, juridische, financiële, ethische en maatschappelijke aspecten van onderzoeksjournalistiek.
Het boek is rijk aan praktische tips, concrete stappenplannen, handige checklisten en sprekende voorbeelden uit Vlaamse en Nederlandse media. Veel adviezen zijn nooit eerder opgeschreven of gepubliceerd. De auteurs zijn praktiserende onderzoeksjournalisten of op een andere manier bij het dagelijks werk van onderzoeksjournalisten betrokken. De meesten hebben bovendien didactische ervaring.
Beginnende onderzoeksjournalisten kunnen het boek gebruiken als leidraad, ervaren speurders als naslagwerk. Hoewel dit boek zich op de eerste plaats richt tot journalisten, zijn de adviezen nuttig voor iederéén die op zoek is naar betrouwbare feiten voor werk of ideaal — zoals researchers van bedrijven, publieke organisaties en ngo’s, activisten en weetgierige burgers.
Hoe verwerk je een berg droge feiten tot een overtuigend verhaal?
Het officiële handboek van de Nederlands-Vlaamse Vereniging van Onderzoeksjournalisten behandelt de internationaal vermaarde Story-Based Inquiry methode: een snelle en effectieve manier om journalistiek onderzoek te organiseren en uit te voeren. Daaromheen bespreken de auteurs de sociale, psychologische, juridische, financiële, ethische en maatschappelijke aspecten van onderzoeksjournalistiek.
Het boek is rijk aan praktische tips, concrete stappenplannen, handige checklisten en sprekende voorbeelden uit Vlaamse en Nederlandse media. Veel adviezen zijn nooit eerder opgeschreven of gepubliceerd. De auteurs zijn praktiserende onderzoeksjournalisten of op een andere manier bij het dagelijks werk van onderzoeksjournalisten betrokken. De meesten hebben bovendien didactische ervaring.
Beginnende onderzoeksjournalisten kunnen het boek gebruiken als leidraad, ervaren speurders als naslagwerk. Hoewel dit boek zich op de eerste plaats richt tot journalisten, zijn de adviezen nuttig voor iederéén die op zoek is naar betrouwbare feiten voor werk of ideaal — zoals researchers van bedrijven, publieke organisaties en ngo’s, activisten en weetgierige burgers.
Het boek helpt om:
- Onderzoeksjournalistiek te herkennen
- Geschikte onderwerpen te vinden
- Op een originele manier naar onderwerpen te kijken
- Een uitvoerbaar onderzoeksplan te maken
- Met ingewikkelde en lastig toegankelijke bronnen om te gaan
- Mensen aan het praten te krijgen
- WOO- en Wobzaken te winnen
- Data te vinden en te ‘interviewen’
- Snel mensen en documenten te vinden op internet
- Fraude in boekhoudingen op te sporen
- Financiële steun te krijgen van fondsen
- Effectief samen te werken (over de landsgrenzen)
- Ethisch correct te handelen
- Lijf en laptop tegen aanvallen te beschermen
- Rechtszaken te voorkomen of te winnen
- Een overtuigend en boeiend verhaal te vertellen
- Onderzoeksverhalen waterdicht te maken
- De impact van onthullingen te vergroten
Bovendien onderzoekt het boek antwoorden op enkele moeilijke en ongemakkelijke vragen, zoals:
- Wat is waarheid eigenlijk? En wanneer is iets een feit?
- Mogen journalisten proberen de wereld te verbeteren?
- Is er een grens aan objectiviteit? (En wat brengen journalisten ervoor in de plaats?)
- Kunnen onderzoeksredacties nog beter worden georganiseerd?
- Behandelen journalisten hun doelwitten wel altijd fair?
- Zijn onze bronnen en ons vocabulaire nog wel een afspiegeling van de maatschappij?
- Waarom is wederhoor vaak zo onbevredigend (en kan dat niet anders)?
- Zijn onderzoeksjournalisten wel voldoende voorbereid op trauma’s?
- Zijn klokkenluiders en activisten eng?
- Nemen Vlaamse en Nederlandse journalisten hun veiligheid wel serieus?
